Diabetes: een aandoening on the rise

Het aantal diabetesgevallen stijgt en dat is slecht nieuws. Hoewel deze aandoening onder controle te houden is met de juiste medicatie en aanpassingen aan je levensstijl, is het nog steeds geen walk in the park. Diabetes brengt, naast heel wat extra management, nog steeds heel wat risico’s met zich mee op langere termijn. Tijd om wat dieper in de wereld van diabetes te duiken.

Er zijn verschillende types diabetes, waarvan type 1 en type 2 de meest voorkomende zijn. Diabetes type 1, dat ongeveer 10% van alle diabetesgevallen vertegenwoordigt, ontstaat wanneer de alvleesklier onvoldoende insuline aanmaakt, meestal op jonge leeftijd. Diabetes type 2, goed voor 85-90% van de gevallen, ontwikkelt zich door een combinatie van insulineresistentie en onvoldoende insulineproductie, vaak gerelateerd aan levensstijl en erfelijke factoren. Zwangerschapsdiabetes, een specifieke vorm die tijdens de zwangerschap optreedt, verhoogt het risico op latere ontwikkeling van diabetes type 2.

In beide gevallen nemen onze cellen te weinig glucose op, wat leidt tot een opeenhoping van glucose in het bloed, wat op hun beurt leidt tot een verhoogde bloedsuikerspiegel. Het verhoogde bloedsuikergehalte bij diabetes heeft niet alleen invloed op onze glycemische variabiliteit (explainer bij zetten), die idealiter gekenmerkt wordt door mildheid en balans, maar ook op onze bloedvaten, met mogelijke schade aan het hart- en vaatstelsel, ogen, nieren, zenuwstelsel en voeten tot gevolg. Diabetes kan ook leiden tot een verhoging van bloedvetten en bloeddruk, wat het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk vergroot.

De oorzaken van diabetes zijn een complex amalgaam van erfelijkheid en omgevingsfactoren. Over het algemeen kunnen we stellen dat de genetische component sterker speelt bij diabetes type 1 en de levensstijlkeuzes harder doorwegen bij diabetes type 2.

Je genen spelen dus zeker een rol, maar je kunt ook diabetes ontwikkelen zonder medische voorgeschiedenis. Het is onmogelijk om te bepalen waar voor elk individu juist de verdeling erfelijkheid-levensstijl ligt. We kunnen wel een duidelijke lijst bepalen van triggers die op middellange en lange termijn de weg plaveien voor de ontwikkeling van diabetes.

Ongezonde voeding en gebrek aan lichaamsbeweging: ongezonde levensstijlkeuzes die we te lang aanhouden, zoals een slecht dieet met overmatige consumptie van bewerkte voedingsmiddelen, suikers en verzadigde vetten, evenals een gebrek aan lichaamsbeweging, kunnen het risico op diabetes type 2 verhogen.

Overgewicht en obesitas: overgewicht, vooral rond de buikstreek, is een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van diabetes type 2.

Leeftijd: het risico op diabetes neemt toe met de leeftijd. Zo komt diabetes type 2 vaak voor bij volwassenen ouder dan 40 jaar.

Zwangerschap: omdat een zwangerschap zo’n verandering teweegbrengt in de hormonenschaal van een vrouw, kan er insulineresistentie of onvoldoende insulineproductie ontstaan, zelfs zonder medische voorgeschiedenis.

Medische aandoeningen: Sommige medische aandoeningen, zoals polycysteus ovariumsyndroom (PCOS) en bepaalde hormonale aandoeningen, kunnen het risico op diabetes verhogen.

De diagnose moet altijd gesteld worden door een arts, dat spreekt vanzelf. Er zijn verschillende testmethoden waaronder nuchtere glucosemetingen, glucosetolerantietests en HbA1c-tests.

Indien de aandoening wordt vastgesteld, is het belangrijk correct te handelen. De symptomen zijn namelijk progressief en worden enkel erger als je ze negeert, wat resulteert in een heel scala aan mogelijke gezondheidsproblemen. De ‘populariteit’ van de aandoening maakt dat er ondertussen heel wat farmareuzen op de diabetestrein gesprongen zijn. Dat resulteert in steeds beter worden medicatie en meettoestellen, wat het voor diabetespatiënten makkelijker maakt om een zo normaal mogelijk leven te leiden.